Seinmast
De seinmast
De seinmast werd gebruikt om het bemalen van vaarten in Noord-Holland te stoppen en zo overstromingen van polders te voorkomen. Het systeem functioneerde tot 1970 en was cruciaal voor waterbeheer in de regio om land droog te houden. De seinmast werd door het hoofdsein in Spijkerboor aangestuurd.
Voor de bescherming tegen het water was Noord-Holland een uitgebreid stelsel van dijken en dammen overgeleverd aan de kracht en de wisselvalligheid van water en weer. Honderden molens loozden op het IJ en het Noordzeekanaal. De regelmatige overstromingen van de Zuiderzee en de Waddenzee stelden de waterschappen echter dikwijls voor moeilijke vraagstukken. Dijken konden doorbreken of de pleziervaart verergerde de wateroverlast. Een tijdige en directe stop van het malen was dan geboden.
Molenweb
Het sein om te stoppe…
De seinmast
De seinmast werd gebruikt om het bemalen van vaarten in Noord-Holland te stoppen en zo overstromingen van polders te voorkomen. Het systeem functioneerde tot 1970 en was cruciaal voor waterbeheer in de regio om land droog te houden. De seinmast werd door het hoofdsein in Spijkerboor aangestuurd.
Voor de bescherming tegen het water was Noord-Holland een uitgebreid stelsel van dijken en dammen overgeleverd aan de kracht en de wisselvalligheid van water en weer. Honderden molens loozden op het IJ en het Noordzeekanaal. De regelmatige overstromingen van de Zuiderzee en de Waddenzee stelden de waterschappen echter dikwijls voor moeilijke vraagstukken. Dijken konden doorbreken of de pleziervaart verergerde de wateroverlast. Een tijdige en directe stop van het malen was dan geboden.
Molenweb
Het sein om te stoppen of weer te starten werd gegeven door de verzamelmolen bij Spijkerboor. Die molen, de spin in het molenweb, seinde dat via een seinmast door naar andere molens. In de hoogste stand betekende dit het stopsein. Door het aanbrengen van een blauw vlagdoek werd dat sein nog versterkt. Daartegen werd door de molens in de directe omgeving gereageerd, waardoor het sein zich als een olievlek verspreidde over de Zaanstreek en verder.
Zo kreeg bijvoorbeeld ook de Assendelverpolder in het zuiden tot Uitgeest en de Noordermolens in grote delen van Noord-Holland boven het IJ bericht dat ze onmiddellijk moesten stoppen met draaien.
Na de komst van stoomgemalen verdween het molenweb en verloren de seinmasten hun functie. Zij raakten overbodig en werden afgebroken. Ook de bekende mast op de Starnmeerdijk verdween. In plaats daarvan werden lampen en sirenes gebruikt om de dijkbeheerders van de stoomgemalen te waarschuwen. Tot in de jaren dertig van de vorige eeuw werd ’s nachts nog altijd een lantaarn in de mast gehangen. Die verdween pas toen de mast werd verwijderd.
