Zahrada ( the Garden)

Het gaat niet echt ergens heen met Jakub (Luknár), de nog thuiswonende Slowaakse dertiger. In zijn baan als onderwijzer niet, in zijn affaire met de getrouwde Tereza (Svandová) niet, en in de omgang met zijn vader (Labuda) al helemaal niet. Pa ergert zich kapot aan het gedrag van zijn zoon en diens oude kater, die stinkt en overal piest. Om Jakub het huis uit te krijgen, zegt hij hem de tuin van zijn overleden opa te verkopen en met het geld op zoek te gaan naar een woning voor zichzelf. Zoonlief kan niet anders dan toestemmen en vertrekt naar het voormalige verblijf van zijn grootvader, dat hij overwoekerd en in vervallen staat aantreft. Tijdens de eerste overnachting vindt hij het in spiegelschrift geschreven dagboek van zijn opa, vol waarnemingen en wetenswaardigheden waarvan Jakub het bestaan reeds lang vergeten was. En in de dagen daarna vinden er verbazingwekkende gebeurtenissen in de tuin plaats, vooral de ontmoeting met Helena (Sulajová); een mysterieus meisje die hem zal helpen op een andere manier naar het leven te kijken.

Záhrada is een arthouse hit uit 1995 die niets aan zeggingskracht heeft ingeboet. Het is een licht absurdistische, komische en wonderlijke vertelling. Het verhaal is tijdloos, maar ook als film staat dit stukje pure, ingetogen en expressieve cinema nog altijd fier overeind. Regisseur Sulík liet zich inspireren door ‘Candide’ van Voltaire, één van de klassieke werken uit de Verlichting. Voltaire gebruikte hierin een strakke indeling in kleine hoofdstukken met telkens aan het begin een kleine beschrijving van de komende gebeurtenissen. Maar ook de centrale plaats die de tuin inneemt is klassiek. De tuin als plaats van reflectie en ontwikkeling, een plek waar de mens in relatie tot de natuur, los van geloof en religie de zin van zijn/haar bestaan ontdekt.